جواب خودرابیازمایید صفحه 3 شیمی دهم

پاسخ و توضیح تمرین خود را بیازمایید صفحه 3 شیمی دهم سلام دانش‌آموزان عزیز! این تمرین جذاب در مورد مقایسه‌ی ترکیب عنصری دو سیاره‌ی کاملاً متفاوت، یعنی **زمین** (سیاره‌ای سنگی) و **مشتری** (سیاره‌ای گازی) است. با تحلیل نمودارها، این سوالات را گام‌به‌گام بررسی می‌کنیم: --- ## الف) فراوان‌ترین عنصر در هر سیاره برای پیدا کردن فراوان‌ترین عنصر، کافی است به بلندترین میله در نمودار درصد فراوانی هر سیاره نگاه کنیم: * **سیاره‌ی زمین:** فراوان‌ترین عنصر **آهن** ($Fe$) است. (نکته: این درصد فراوانی مربوط به کل کره‌ی زمین (شامل هسته، گوشته و پوسته) است، نه فقط پوسته). * **سیاره‌ی مشتری:** فراوان‌ترین عنصر **هیدروژن** ($H$) است. --- ## ب) عنصرهای مشترک در دو سیاره عنصرهایی که در نمودار فراوانی هر دو سیاره نشان داده شده‌اند: * **اکسیژن** ($O$) * **گوگرد** ($S$) --- ## پ) نبود عنصر فلزی و دلیل آن برای پاسخ به این سوال باید لیست عناصر هر سیاره را چک کنیم. سیاره‌ای که عناصرش همگی نافلز یا گاز نجیب هستند، سیاره‌ی مورد نظر است. * **عناصر مشتری:** هیدروژن ($H$)، هلیوم ($He$)، کربن ($C$)، اکسیژن ($O$)، نیتروژن ($N$)، گوگرد ($S$)، آرگون ($Ar$)، نئون ($Ne$). * **نتیجه:** در لیست عنصرهای اصلی مشتری، عنصر فلزی (مانند آهن، نیکل، کلسیم و آلومینیم که در زمین هستند) وجود **ندارد**. **چرا؟** مشتری یک سیاره‌ی غول **گازی** است. ترکیب اصلی آن را گازهای سبک **هیدروژن** و **هلیوم** تشکیل داده‌اند. فلزات عموماً چگالی بالایی دارند و در شرایط بسیار داغ یا تحت فشار شدید (مانند هسته‌ی زمین یا مشتری) به‌صورت جامد یا مایع فلزی وجود دارند، اما در **فراوانی کلی سیاره**، سهمشان ناچیز است و در لیست عناصر نشان داده شده در نمودار مشتری، فلزات دیده نمی‌شوند. --- ## ت) ماهیت سیاره‌ی مشتری (گاز یا سنگ) و دلیل آن پیش‌بینی ما این است که سیاره‌ی مشتری بیشتر از جنس **گاز** است. **چرا؟** حدود **99 درصد** از ترکیب مشتری را دو عنصر بسیار سبک و گازی، یعنی **هیدروژن** ($H$) و **هلیوم** ($He$) تشکیل داده‌اند (مجموع درصد فراوانی آن‌ها حدوداً به $100$ نزدیک است). این ترکیب عنصری شباهت زیادی به ترکیب خورشید دارد و نشان می‌دهد که مشتری یک **غول گازی** است. در مقابل، زمین عمدتاً از عناصر سنگین‌تر مانند آهن، اکسیژن (در ترکیب با سیلیسیم و منیزیم)، و سیلیسیم تشکیل شده که نشان‌دهنده‌ی ماهیت سنگی آن است. --- ## ث) وجود عنصرهای دیگر در زمین **بله،** قطعاً عنصرهای دیگری علاوه بر موارد نشان داده شده در زمین یافت می‌شوند. این نمودار فقط **فراوان‌ترین** عنصرهای سازنده‌ی کره‌ی زمین را نشان می‌دهد. در جدول تناوبی بیش از 118 عنصر وجود دارد و تقریباً همه‌ی آن‌ها در مقادیر مختلف (حتی بسیار ناچیز) در زمین یافت می‌شوند. **چند نمونه:** * **طلا** ($Au$) * **سدیم** ($Na$) (بسیار فراوان در آب دریا) * **پتاسیم** ($K$) * **کروم** ($Cr$) * **اورانیوم** ($U$) این عناصر نقش حیاتی در زندگی ما و ساختار زمین دارند، حتی اگر درصد فراوانی آن‌ها کم باشد.